Một xuân nữa lại về trên vùng đất mở Kim Sơn. Không khí hân hoan, phấn khởi đang lan tỏa trên từng nẻo đường, hiện hữu trong từng nếp nhà, sắc xuân rộn ràng trên vùng quê nông thôn ngày càng đổi mới. Với kết quả sau 11 năm thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng NTM, Kim Sơn đã đạt các tiêu chí huyện đạt chuẩn NTM, góp phần đổi thay diện mạo nông thôn, cơ sở hạ tầng trên địa bàn ngày càng hoàn thiện, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được nâng cao.

Những ngày này, vùng đất mở Kim Sơn càng tươi thắm, rực rỡ hơn với những sắc màu mang không khí của ngày Xuân, ngày Tết nguyên Đán cổ truyền. Trong không khí đón Xuân, Đảng bộ và Nhân dân huyện nhà càng thêm phấn khởi, tự hào với truyền thống lịch sử của quê hương cũng như những thành tựu đạt được trong thời kỳ đổi mới, nhất là trong lộ trình xây dựng nông thôn mới. 

Diện mạo vùng đất mở Kim Sơn ngày càng khởi sắc

Kim Sơn là huyện đồng bằng ven biển, có diện tích tự nhiên rộng, dân số đông phân bố dân cư không đồng đều, sản xuất chủ yếu là thuần nông. Nhìn lại chặng đường thực hiện chương trình mục tiêu XDNTM, khi bắt đầu thực hiện chương trình huyện còn gặp nhiều khó khăn đó là: xuất phát điểm thấp, bình quân các xã mới chỉ đạt 4/19 tiêu chí trong Bộ tiêu chí Quốc gia về XDNTM. Thu nhập bình quân mới chỉ đạt 11,1 triệu đồng/người/năm (năm 2010); tỷ lệ hộ nghèo còn cao, với 16,46%. Một khó khăn dễ nhận thấy nữa là kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội chưa đồng bộ; kinh tế và tổ chức sản xuất có nhiều chuyển biến, nhưng chưa bền vững; nguồn lực đầu tư còn hạn chế...

Khó khăn là thế, song Kim Sơn đã nhận được sự quan tâm lãnh đạo của Trung ương, của các Bộ ngành và của tỉnh cùng với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, các chính sách linh hoạt, phù hợp, sự tham gia chủ động, tích cực của người dân, các địa phương đã chủ động khắc phục khó khăn ban đầu để dần từng bước hoàn thành các tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Và sau 11 năm thực hiện chương trình xây dựng NTM, Kim Sơn đã đạt được những thành tựu đáng ghi nhận. Hết năm 2012, 23/23 xã hoàn thành xây dựng NTM, Thị trấn Phát Diệm và Thị trấn Bình Minh đạt đô thị văn minh; xã Thượng Kiệm, Lưu Phương, Quang Thiện, Yên Lộc được công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao. Có 33 khu dân cư đạt khu dân cư NTM kiểu mẫu. Kim Sơn đạt các tiêu chí huyện đạt chuẩn NTM.

Về vùng đất ven biển Kim Sơn hôm nay sẽ dễ dàng cảm nhận được sự đổi thay mạnh mẽ từ diện mạo nông thôn đến đời sống nhân dân. Đó chính là thành tựu từ sự chung sức đồng lòng của cấp ủy Đảng, chính quyền từ huyện đến cơ sở và nhân dân trong xây dựng NTM.

Những năm trước đây về vùng biển Kim Sơn còn bắt gặp những tuyến đường lầy lội mỗi khi mưa đến, khói bụi mỗi khi nắng lên, nhưng giờ đây thay vào đó là những con đường bê tông phẳng lì trải khắp, ven đường là những hàng cây xanh, những thảm hoa, chậu hoa nối tiếp nhau tạo cho khung cảnh làng quê vừa yên bình, vừa hiện đại. Xác định hạ tầng giao thông là yếu tố quan trọng không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình giao thương, phát triển kinh tế mà còn tạo nên diện mạo mới cho các vùng quê. Trong quá trình thực hiện tiêu chí giao thông ngay từ những ngày đầu triển khai đã diễn ra với khí thế sôi nổi ở từng thôn xóm, cùng với chính sách hỗ trợ xi măng của tỉnh, nhân dân đã tự nguyện hiến đất, phá bỏ tường bao, cây xanh và đóng góp tiền của, ngày công để làm đường giao thông. Tại mỗi thôn, xóm, mỗi địa phương đều phát động nhân dân trồng cây xanh, trồng hoa ven các trục đường tạo cảnh quan môi trường xanh, sạch, đẹp.

Các tuyến đường giao thông nông thôn được đầu tư xây dựng, nâng cấp

Hiện 5 tuyến đường do huyện quản lý với tổng chiều dài 34,106km, 100% tuyến đường đã được bê tông hóa, rải nhựa đạt tiêu chuẩn, phù hợp với quy hoạch đã được phê duyệt, đảm bảo các phương tiện đi lại tuận tiện và kết nối với trung tâm hành chính các xã, thị trấn; kết nối với mạng lưới giao thông của tỉnh. Đường làng, ngõ xóm phong quang sạch sẽ, các xã đã lắp đặt biển báo, chỉ dẫn giao thông, xây dựng rãnh thoát nước, vỉa hè, lắp đặt điện chiếu sáng; cơ sở hạ tầng được đầu tư đồng bộ, tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân đi lại, học tập, giao lưu, buôn bán...

Ứng dụng tiến bộ KHKT, công nghệ cao trong NTTS mang lại hiệu quả kinh tế và phát triển bền vững

Sản xuất là một trong những tiêu chí khó, việc thực hiện được đòi hỏi phải có sự vào cuộc quyết liệt của cấp ủy, chính quyền, các ban ngành đoàn thể ở địa phương cùng sự đồng lòng, nỗ lực của chính người dân. Đây là yếu tố quyết định nhằm tạo ra tiềm lực kinh tế vững chắc, từ đó thúc đẩy trở lại quá trình đầu tư xây dựng NTM. Đối với tiêu chí này, Kim Sơn đã chú trọng giải pháp thúc đẩy phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập, đời sống người dân, xem đây là yếu tố quyết định sự thành công trong xây dựng huyện đạt chuẩn NTM. Do vậy, những năm qua, huyện đã tập trung chỉ đạo các xã xây dựng các vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung có quy mô lớn đáp ứng nhu cầu thị trường. Trồng trọt chuyển dịch theo hướng từ năng suất sang chất lượng, đặc sản, sản xuất theo hướng hữu cơ, hàng hóa để đáp ứng nhu cầu thị trường. Chăn nuôi nhỏ lẻ từng bước chuyển sang chăn nuôi tập trung theo hướng trang trại, gia trại và ứng dụng công nghệ tiên tiến hiện đại. Đặc biệt, khi thực hiện xây dựng NTM đã góp phần thúc đẩy NTTS của địa phương ngày càng phát triển, NTTS ứng dụng công nghệ cao, đã mang lại hiệu quả kinh tế. Các ngành nghề truyền thống chế biến các sản phẩm từ cói và bèo bồng được duy trì, may công nghiệp phát triển…đã góp phần nâng cao thu nhập, giải quyết việc làm cho nhân dân trên địa bàn. Nếu như năm 2010 thu nhập bình quân đầu người toàn huyện mới đạt 11,1 triệu đồng/người/năm, thì đến năm 2022 thu nhập bình quân toàn huyện ước đạt 57,2 triệu đồng/người/năm, tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống còn 3,42%.

Tiêu chí Thủy lợi được huyện thực hiện đồng bộ. Là huyện ven biển, hàng năm Kim Sơn chịu ảnh hưởng trực tiếp từ bão biển, bên cạnh đó nền nông nghiệp của huyện chủ yếu dựa vào thủy triều, do vậy, huyện luôn quan tâm chú trọng đến hệ thống đê, kênh mương, thủy lợi nội đồng. Đến nay, hệ thống công trình thủy lợi thường xuyên được đầu tư xây dựng, cải tạo, duy tu, nâng cấp cơ bản đáp ứng yêu cầu tưới tiêu phục vụ sản xuất và dân sinh. Trên địa bàn huyện có 283 tuyến kênh cấp 1, cấp 2, cấp 3 tưới tiêu kết hợp; có 328 cống trên các tuyến kênh; 70 trạm bơm với 108 tổ máy có công suất từ 1.000 – 4.000m³/h. Đặc biệt, âu Kim Đài công trình thủy lợi lớn đã được khánh thành và đưa vào sử dụng năm 2022 đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc ngăn mặn, giữ ngọt phục vụ sản xuất.

Về tiêu chí điện đã góp phần quan trọng trong việc góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội của địa phương. Những năm qua, hệ thống điện trên địa bàn huyện đã được quan tâm  đầu tư xây dựng mới và nâng cấp sửa chữa đảm bảo nguồn cung cấp điện, đáp ứng cho 100% số hộ dân được sử dụng điện thường xuyên, an toàn từ điện lưới quốc gia. 100% xã có điện chiếu sáng tại khu vực trung tâm. Hệ thống điện liên xã đồng bộ với hệ thống điện các xã theo quy hoạch, được đầu tư phù hợp với quy hoạch phát triển điện lực tỉnh, đảm bảo nguồn cung cấp điện đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, sản xuất của nhân dân và phát triển kinh tế xã hội của huyện.

Xác định văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển. Do đó, Kim Sơn thường xuyên tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao nhằm bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Hiện trên địa bàn huyện có 137 câu lạc bộ, đội, nhóm văn nghệ, trong đó có 5 CLB nghệ thuật truyền thống; 100% các địa phương phát triển phong trào thể dục thể thao; 95% dân số được hưởng thụ và tham gia các hoạt động văn hóa, văn nghệ, trên 30% dân số tham gia luyện tập TDTT thường xuyên, qua đó, góp phần nâng cao đời sống nhân dân.

Các hoạt động văn hóa, văn nghệ được tổ chức góp phần nâng cao đời sống nhân dân

Công tác chăm sóc sức khỏe cho nhân dân cũng từng bước được quan tâm, cụ thể hóa bằng việc đầu tư cơ sở hạ tầng và mua sắm các trang thiết bị vật tư y tế tại Bệnh viện huyện theo hướng đồng bộ, đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh ngày càng cao của nhân dân. Trung tâm y tế huyện và trạm y tế các xã, thị trấn được đầu tư xây dựng khang trang, với đội ngũ cán bộ, nhân viên y tế đủ trình độ, năng lực thực hiện tốt công tác y tế dự phòng, khám bệnh, ATVSTP, dân số và các dịch vụ y tế khác theo quy định của pháp luật. Hiện 23/23 trạm y tế các xã đạt chuẩn theo Bộ tiêu chí Quốc gia vể y tế giai đoạn 2020. Bệnh viện Đa khoa huyện được xếp hạng II, Trung tâm Y tế huyện là đơn vị được xếp hạng III.

Cở sở vật chất các trường học được đầu tư xây dựng khang trang, hiện đại

Trong lĩnh vực giáo dục, thời gian qua, Kim Sơn cũng đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Theo đó, Kim Sơn đã đẩy mạnh công tác xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia ở các cấp học, bậc học. Chất lượng giáo dục, tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THCS, THPT của huyện luôn xếp ở thứ hạng cao trong tỉnh. Các nhà trường đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và dạy học, tích cực đổi mới nội dung, phương pháp dạy học, 100% các trường có phòng máy tính để dạy và học môn tin học. Đến nay, toàn huyện có 100% số xã đã hoàn thành chương trình phổ cập giáo dục, xóa mù chữ; duy trì đạt chuẩn phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi; đạt chuẩn PCGD Tiểu học mức độ 3, THCS mức độ 3. Toàn huyện có 78/78 trường học đạt chuẩn quốc gia, đạt tỉ lệ 100% tăng 38,3% so năm 2011.

Xác định thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới có ý nghĩa quan trọng thay đổi diện mạo của làng quê và hơn hết là bảo vệ môi trường sinh thái, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân. Do đó, thời gian qua cấp ủy Đảng, chính quyền từ huyện đến cơ sở đã triển khai nhiều giải pháp thực hiện, trong đó chú trọng xây dựng đề án thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt; triển khai thực hiện tốt việc thành lập tổ thu gom rác thải và tổ chức có hiệu quả việc thu gom rác thải thường xuyên và chuyển đi xử lý theo quy định. Điểm nhấn trong việc thực hiện tiêu chí môi trường là việc triển khai thực hiện kế hoạch 64/KH-HU của Huyện ủy về việc “Triển khai một số nhiệm vụ trọng tâm xây dựng huyện đạt chuẩn nông thôn mới; phát động phong trào bảo vệ, giữ gìn vệ sinh và cải tạo cảnh quan môi trường”, kế hoạch 155/KH-UBND của UBND huyện về việc tổ chức Lễ phát động phong trào thi đua “Ngày thứ Bảy xanh, Ngày Chủ nhật sạch” đã đem lại hiệu quả rõ rệt, có sự chuyển biến về nhận thức trách nhiệm của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân trong việc chung tay bảo vệ môi trường, tạo cảnh quan môi trường sáng, xanh, sạch, đẹp, góp phần đạt tiêu chí môi trường huyện đạt chuẩn NTM. 100% các khu dân cư có tổ thu gom rác thải để vận chuyển đi xử lý theo quy định. 100% các hộ, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ đã ký cam kết bảo vệ môi trường và an toàn thực phẩm. Môi trường nông thôn được đảm bảo, không khí trong lành, người dân các miền quê hài lòng với chương trình xây dựng NTM.

Về công tác an ninh, trật tự: Các địa phương trong huyện đã thực hiện có hiệu quả công tác xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Thành lập các tổ tự quản về ANTT. Không có tụ điểm phức tạp về trật tự xã hội; các loại tội phạm, tệ nạn xã hội và vi phạm pháp luật khác được kiềm chế, giảm liên tục so với các năm liền kề trước. Ban Chỉ huy Quân sự huyện duy trì nghiêm chế độ sẵn sàng chiến đấu, bảo vệ các ngày lễ, các sự kiện chính trị của địa phương và đất nước. Hàng năm, quân số tham gia huấn luyện, diễn tập, kiểm tra sẵn sàng động viên quân nhân dự bị đều đạt 100% chỉ tiêu cấp trên giao. Công tác tuyển sinh, tuyển quân hàng năm đều đạt và vượt chỉ tiêu được giao.

Xuân mới đã về trên vùng đất mở Kim Sơn. Đó không chỉ là xuân của đất trời mà còn là mùa xuân của lòng người khi người dân vùng đất mở được sống trên mảnh đất quê hương ngày càng đổi mới, ngập tràn tiếng cười trong sự no ấm, bình yên hạnh phúc. Nông thôn mới - sắc xuân mới đang đến với mọi người, mọi nhà.

Nguyễn Chinh