Con thuyền, bến sông đã đi vào tiềm thức thi ca Việt Nam bao đời nay, nó thể hiện sự thủy chung son sắt bến đợi người thương. Và một thời, con thuyền được coi là tài sản của mỗi gia đình, là “phương tiện” tuyệt vời nhất thay thế cho đôi vai, đôi chân của con người.

       Nhiều nhà văn, nhà thơ đã mượn hình ảnh con thuyền để viết nên những áng thơ tình

 Trong miền ký ức của tôi, lớp người sinh vào thập niên 80 của thế kỷ trước, ở huyện Kim Sơn, chẳng xa lạ gì với những con thuyền nhấp nhô, neo đậu bến sông, có những khúc sông khoảng 300m thì có tới trên chục con thuyền to, nhỏ nối đuôi nhau, và con thuyền cũng coi như nguồn tài sản lớn của gia đình, nó có giá trị như chiếc xe máy, ô tô thời nay. Khi đường sá chưa mở rộng, cầu cống chưa được xây dựng, phương tiện giao thông chưa hình thành thì con thuyền lại có nhiều tiện ích, vừa làm phương tiện vừa là mục đích mưu sinh cho con người, đồng thời còn tạo nên nét văn hóa vốn có của huyện miền biển bởi một thời nơi đây đã từng tấp nập giao thương “trên bến dưới thuyền”.

Những con thuyền lớn làm phương tiện chở vật liệu xuyên huyện, xuyên tỉnh, những con thuyền nhỏ khi vào vụ sản xuất đã phát huy hết công suất, thuyền theo người dậy từ tinh mơ sáng chở mạ ra đồng và khi ánh trăng sáng tỏ trên đầu ngọn tre, thuyền lặng lẽ buông chèo, rẽ sóng theo người về nơi bến sông. Thuyền chở mùa vàng bội thu, chở luôn cả niềm vui ánh mắt rạng ngời của người nông dân, những con thuyền chở nặng phù sa bồi đắp cho sự trù phú, no ấm cuả người nông dân một nắng hai sương.

Và tại những con sông lớn như Sông Ân, Sông Đáy, có gia đình còn lựa chọn con thuyền làm nơi mưu sinh – từ con thuyền đã sản sinh ra mấy lớp người, nuôi dưỡng tâm hồn biết bao thế hệ sinh ra và lớn lên trên con thuyền, bến sông ấy. Thực tế chứng minh, những con người được sinh ra và lớn lên ở vùng sông nước thường có sức khỏe dẻo dai, ý chí sắt đá, bản lĩnh kiên cường cùng một tâm hồn khoáng đạt. Từ hình tượng con thuyền đó mà nhiều năm qua, môn bơi chải không thể thiếu trong lễ hội truyền thống thể thao trong ngày tết độc lập ở huyện miền biển Kim Sơn.

Cũng chẳng ai xa lạ gì tại mỗi bến sông, trên chiếc thuyền đã diễn ra nhiều cuộc chia tay rồi gặp mặt, hội ngộ rồi chia ly, những cuộc lưu luyến tiễn biệt thanh niên quê hương lên đường tòng quân. Rồi cũng tại con thuyền, bến sông ấy đã có biết bao cuộc hẹn ngày tái ngộ bị bỏ ngỏ giữa chừng vì chiến đấu cho quê hương đất nước. Con thuyền còn là nhịp cầu nối đôi bờ hạnh phúc cho những lứa đôi yêu nhau. Cũng trên chiếc thuyền ấy, có biết bao kỷ niệm, từ câu chuyện thủa thiếu thời của những đứa trẻ rồi khi lớn lên nên nghĩa vợ chồng. Sự gặp gỡ giữa cô lái đò với người lữ khách qua sông cùng một tình yêu dang dở khi người trai theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc lên đường tòng quân để lại lời yêu thương mòn mỏi đợi chờ theo năm tháng trên bên sông, con thuyền. Chả vậy mà với các thi sĩ, những tâm hồn thường rất nhạy cảm luôn mượn hình ảnh con thuyền, bến sông để viết nên những áng thơ tình bất hủ.

Con thuyền giờ là miền ký ức của rất nhiều người

Từ khi Đại hội VI đổi mới, đầu những năm 1990, xã hội phát triển, giao thông thuận lợi, phong trào làm đường bê tông sôi nổi, đường lấn sông, ô tô, xe máy lấn thuyền, đặc biệt từ khi chủ trương xây dựng nông thôn mới, đường dong ngõ xóm trải dài vào tận ngõ các gia đình, công dụng của những chiếc thuyền bị hạn chế do không phù hợp với sự phát triển của xã hội. Con thuyền dường như đã mờ xa và mờ xa chỉ còn trong miền ký ức của rất nhiều người. Nhưng trong không gian đâu đó, ta lại bắt gặp hình ảnh quen thuộc này, gợi nhớ gợi thương về 1 miền quê trên bến dưới thuyền, về tuổi thơ êm đềm ở bến nước. Thuyền còn mang nặng lòng người lữ khách qua sông.

                                                                               Bùi Lan