Sắp xếp các đơn vị hành chính cấp (ĐVHC) xã là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, nhằm khắc phục những tồn tại, hạn chế đối với đơn vị hành chính quy mô nhỏ, không gian phát triển bị chia cắt, gây ra nhiều khó khăn trong phát triển kinh tế - xã hội. Phát huy kết quả trong công tác sắp xếp ĐVHC cấp xã, giai đoạn 2019 – 2021, huyện Kim Sơn đang tập trung thực hiện giai đoạn tiếp theo với tinh thần khẩn trương, nghiêm túc, trách nhiệm, bảo đảm đúng mục tiêu và lộ trình đề ra.

Huyện Kim Sơn hiện có 25 đơn vị hành chính cấp xã, trong đó có 23 xã và 2 thị trấn. Trước đây, chia tách, thành lập đơn vị hành chính cấp xã phần lớn theo yếu tố tự nhiên, chưa xem xét các tiêu chí về diện tích, dân số, dẫn đến một số đơn vị hành chính có diện tích tự nhiên, quy mô dân số chưa đạt tiêu chuẩn quy định.

Thực hiện chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, giai đoạn 2019 – 2021, Kim Sơn là đơn vị duy nhất của tỉnh Ninh Bình thực hiện và đã sáp nhập thành công 2 xã Xuân Thiện, Chính Tâm thành xã Xuân Chính, sáp nhập xã Yên Mật - một phần về xã Kim Chính và một phần về xã Như Hòa. Các đơn vị sau khi sắp xếp đến nay đã mở rộng không gian phát triển và phát huy tiềm năng thế mạnh của địa phương, các cơ quan tổ chức trong hệ thống chính trị ở những nơi thực hiện sắp xếp được kiện toàn và thực hiện tốt chức năng nhiệm vụ được giao, quốc phòng an ninh được giữ vững, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo, đời sống nhân dân ổn định và ngày càng nâng cao.

Thực hiện sắp xếp ĐVHC cấp xã sẽ mở rộng không gian phát triển và phát huy tiềm năng thế mạnh của địa phương.

Ngày 30/1/2023 Bộ Chính trị ban hành kết luận số 48-KL/TW về tiếp tục thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2030; ngày 12/7/2017 Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15 về việc sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 – 2030; Chính phủ và UBND tỉnh Ninh Bình cũng đã ban hành kế hoạch về sắp xếp các ĐVHC cấp huyện và cấp xã giai đoạn 2023 – 2025. Trên cơ sở các văn bản chỉ đạo của Trung ương, của tỉnh, huyện Kim Sơn đã triển khai thực hiện lộ trình sắp xếp ĐVHC cấp xã, giai đoạn 2023 – 2025.

Trong giai đoạn 2023 - 2025, Kim Sơn phải sắp xếp đối với ĐVHC cấp xã có đồng thời cả 2 tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số dưới 70% quy định; đơn vị hành chính cấp xã đồng thời có tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên dưới 20% và quy mô dân số dưới 300% quy định. Qua rà soát, đối chiếu với các quy định thì trên địa bàn huyện có 8 đơn vị cần phải sắp xếp lại do không đáp ứng đủ 2 tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và dân số gồm: xã Chất Bình, Hồi Ninh, Tân Thành, Kim Đông, Kim Trung, Kim Hải và Thị trấn Phát Diệm, Thị trấn Bình Minh.

Với quan điểm tổ chức triển khai, thực hiện sắp xếp các ĐVHC cấp xã trên địa bàn huyện, đây là nhiệm vụ chính trị đặc biệt quan trọng, đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp của các cấp uỷ đảng, sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Với cách làm bài bản, khoa học, chặt chẽ, thận trọng, bảo đảm tính hiệu quả, khả thi, phù hợp với quy hoạch tổng thể, yêu cầu phát triển và tình hình thực tiễn của huyện, chú trọng các yếu tố đặc thù, các giá trị riêng có về văn hoá, lịch sử, sinh thái tự nhiên của vùng đất và con người Kim Sơn, tạo động lực cho sự phát triển của huyện. UBND huyện chỉ đạo các cơ quan chuyên môn với chức năng, nhiệm vụ tham mưu cho Huyện ủy, UBND huyện xây dựng kế hoạch, lộ trình sắp xếp ĐVHC cấp xã theo quy đinh.

Theo đó, huyện Kim Sơn đã hoàn thành xây dựng phương án phương án số 07, ngày 19/9/2023 về việc sắp xếp các ĐVHC cấp xã trên địa bàn huyện, giai đoạn 2023 -2025 và trình cấp có thẩm quyền phê duyệt. Theo phương án, huyện Kim Sơn thành lập ĐVHC mới trên cơ sở hợp nhất toàn bộ hiện trạng diện tích tự nhiên, quy mô dân số của 3 xã gồm: Chất Bình, Hồi Ninh, Kim Định dự kiến tên gọi ĐVHC mới là xã Kim Bình, sau sắp xếp ĐVHC mới có diện tích tự nhiên 16,55km² (đạt 78,8% so với tiêu chuẩn), quy mô dân số 16.794 người (đạt 209,9% so với tiêu chuẩn). Sắp xếp ĐVHC nông thôn mới ĐVHC đô thị cấp xã sẽ nhập, điều chỉnh diện tích tự nhiên, quy mô dân số của xã Thượng Kiệm, Lưu Phương, Tân Thành vào Thị trấn Phát Diệm để quản lý nhằm đảm bảo tiêu chuẩn ĐVHC đô thị cấp xã. Sau sắp xếp ĐVHC thì Thị trấn Phát Diệm có diện tích tự nhiên 18,78 km² (đạt 134,13% so với tiêu chuẩn), quy mô dân số 31.897 người (đạt 398, 71% so với tiêu chuẩn). Nhập, điều chỉnh diện tích tự nhiên, quy mô dân số của xã Kim Hải và khu vực đơn vị 1080 thuộc Quân đoàn I vào thị trấn Bình Minh để quản lý. Sau sắp xếp ĐVHC thì thị trấn Bình Minh có diện tích 17,65km² (đạt 126,1% so với tiêu chuẩn), quy mô dân số 8.905 người (đạt 111,3% so với tiêu chuẩn).

Còn đối với xã Kim Đông và Kim Trung thuộc diện sắp xếp trong giai đoạn 2023 – 2025 nhưng địa phương đề nghị chưa thực hiện sắp xếp do 2 xã thuộc khu vực biên giới biển của huyện, tiếp giáp với khu vực bãi bồi, cửa sông rộng lớn sau khi đã điều chỉnh phần diện tích Khu vực Đơn vị 1080 thuộc Quân đoàn I, sẽ có nhiều dư địa để mở rộng địa giới hành chính ra phía Biển, nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước tại địa phương và đảm bảo quốc phòng - an ninh Khu vực biên giới biển.

 Sau sắp xếp ĐVHC cấp xã, giai đoạn 2023 – 2025, huyện Kim Sơn còn 19 ĐVHC cấp xã, gồm 17 xã, 2 thị trấn. Phương án sắp xếp này được xây dựng trên cơ sở nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng các yếu tố về truyền thống lịch sử, tôn giáo, tín ngưỡng, phong tục, tập quán, vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên, bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, phát triển kinh tế xã hội; ổn định đời sống, thuận lợi cho sinh hoạt, học tập, khám chữa bệnh, giao dịch hành chính của nhân dân, thực hiện chế độ chính sách đối với cán bộ, công chức và quản lý của chính quyền cơ sở.

Với tinh thần khẩn trương, nghiêm túc, thời điểm này các địa phương thực hiện sắp xếp đã và đang triển khai các bước, các phần việc theo đúng tiến độ và yêu cầu. Đồng thời, đẩy mạnh tuyên truyền rộng rãi về chủ trương sắp xếp ĐVHC, nhằm tạo sự đồng thuận của đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân về chủ trương quan trọng này.

Sau khi phương án về việc sắp xếp các ĐVHC cấp xã trên địa bàn huyện, giai đoạn 2023 -2025 được cấp có thẩm quyền phê duyệt, huyện Kim Sơn tiếp tục tổ chức triển khai thực hiện sắp xếp các ĐVHC cấp xã trên địa bàn huyện, theo lộ trình kế hoạch đã đề ra, đó là: Xây dựng Đề án chi tiết sắp xếp ĐVHC cấp xã xong trước ngày 03/2/2024; tổ chức lấy ý kiến cử tri vào nội dung Đề án sắp xếp ĐVHC cấp xã xong trước ngày 18/3/2024; Hội đồng nhân dân các xã, thị trấn thuộc phạm vi sắp xếp ĐVHC ban hành Nghị quyết thông qua nội dung Đề án sắp xếp hoàn thành xong chậm nhất ngày 20/3/2024; tổng hợp xây dựng Đề án sắp xếp ĐVHC cấp xã, tham mưu UBND huyện xin ý kiến Ban Thường vụ Huyện ủy xong trước 22/3/2024; trình HĐND huyện ban hành Nghị quyết thông qua Đề án sắp xếp ĐVHC cấp xã hoàn thành xong chậm nhất ngày 25/3/2023.

Với sự chỉ đạo quyết liệt, sự vào cuộc tích cực của các cấp, ngành cùng những kinh nghiệm trong công tác sắp xếp ĐVHC cấp xã giai đoạn 2019 - 2021, tin tưởng rằng huyện Kim Sơn sẽ hoàn thành việc sắp xếp ĐVHC cấp xã giai đoạn 2023 - 2025 theo đúng lộ trình đề ra, góp phần tinh gọn tổ chức bộ máy, giảm chi ngân sách Nhà nước, mở rộng không gian phát triển, phát huy tiềm năng, lợi thế của các địa phương, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống nhân dân.

Nguyễn Chinh