Vụ Đông Xuân 2024-2025, toàn huyện gieo cấy 7.923,68 ha, lúa đang giai đoạn cuối đẻ nhánh, nhìn chung sinh trưởng, phát triển tốt. Tuy nhiên qua kiểm tra đồng ruộng, bệnh đạo ôn lá đang gây hại trên các trà lúa, huyện Kim Sơn tích cực đôn đốc bà con nông dân bám đồng, khẩn trương khoanh vùng, có biện pháp xử lý kịp thời.

Theo khảo sát của Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện, bệnh đạo ôn lá đã gây hại trên lúa ở các HTX Nông nghiệp như: Bắc Thành, Cộng Thành, Thượng Kiệm, Như Hoà, Bắc Lộc. Trong thời gian tới có thể sẽ tiếp tục gây hại và rộng trên những ruộng xanh tốt, bón thừa đạm, các giống nhiễm như: Nếp Mỹ, BC 15, Bắc thơm số 7, Đài thơm 8, Nếp khác… Hiện nay, huyện Kim Sơn vận động bà con nông dân tích cực thăm đồng, khoanh vùng có biện pháp xử lý kịp thời.

Những ngày này, hộ ông Trần Minh Lương, xóm 10 xã Lai Thành thường xuyên thăm đồng bởi trên diện tích lúa Bắc thơm số 7 của gia đình đã có dấu hiệu của bệnh đạo ôn. Thời tiết thuận lợi cho cây lúa phát triển nhưng cũng tạo điều kiện cho các loại sâu bệnh nhanh chóng lây lan, ông Lương cho biết: “ Nhà tôi cấy hơn 6 sào Bắc thơm số 7, đây là giống mẫn cảm với bệnh đạo ôn, hơn nữa, đạo ôn là bệnh do virus, mầm bệnh có từ trong hạt giống, vì vậy, trong cả quá trình sinh trưởng của cây lúa, bất cứ giai đoạn nào, bệnh này cũng phát sinh gây hại, nhất là đạo ôn cổ bông, nguy cơ dẫn đến mất mùa là rất cao nếu không được phòng trừ đúng ngưỡng, tranh thủ thời tiết nắng, tôi sẽ phun phòng bệnh đạo ôn đồng loạt".

Bà con nông dân phun phòng trừ bệnh đạo ôn lá trên lúa xuân.

Bệnh đạo ôn phát triển thuận lợi trong điều kiện nhiệt độ từ 20-28 độ C, thuận lợi nhất từ 24-28 độ C, ẩm độ không khí trên 90% (trời có mưa, mưa phùn, sương mù). Tuy nhiên, thực tế đồng ruộng thấy, nếu nhiệt độ ban ngày cao (trên 30 độ C) và ban đêm lạnh, có sương mù thì bệnh phát triển mạnh. Thời gian ủ bệnh, từ khi bào tử nảy mầm, xâm nhiễm đến biểu hiện ra vết bệnh bên ngoài khoảng 5-6 ngày, tùy theo điều kiện nhiệt độ. Ngoài ra, các điều kiện ảnh hưởng đến sự phát triển của bệnh đạo ôn bao gồm các yếu tố như: Đất đai, phân bón, giống nhiễm. Những chân ruộng nhiều mùn, trũng, ẩm, khó thoát nước, phù hợp cho bệnh phát triển. Phân đạm ảnh hưởng nặng nhất đến tốc độ phát triển của bệnh, việc bón đạm cao khiến tế bào ít được silic hóa, làm thành vách trở nên mềm, nấm bệnh dễ xâm nhập và gây hại.

Ông Nguyễn Khắc Khiển, Giám đốc HTX nông nghiệp Bắc Thành, xã Lai Thành cho biết: “Vụ đông xuân năm 2025, toàn HTX gieo cấy 562,51ha lúa, chủ yếu bằng giống Bắc thơm số 7, nếp 97, ST 25. Qua kiểm tra cho thấy đã có 2 ha lúa đông xuân bị lùn lụi do bệnh đạo ôn, 10% diện tích lúa của HTX có dấu hiệu bệnh. Trước tình hình đó, HTX vận động bà con thường xuyên thăm đồng, phun phòng trừ kịp thời, không để bệnh lây lan ra diện rộng”.

Để phòng trừ bệnh đạo ôn hại lúa đông xuân, UBND huyện Kim Sơn đã ban hành văn bản số 1109 /UBND-NNMT ngày 15 tháng 4 năm 2025 về việc tập trung phòng trừ bệnh đạo ôn hại lúa Đông Xuân 2024-2025, yêu cầu UBND các xã, thị trấn, các HTXNN tăng cường kiểm tra đồng ruộng, đôn đốc, hướng dẫn nông dân phòng trừ sâu, bệnh theo Thông báo số 02/TB-TTDVNN ngày 11/4/2025 của Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện. Phối hợp với Chi nhánh KTCTTL huyện điều tiết nước hợp lý phục vụ công tác phòng trừ sâu bệnh và tạo điều kiện thuận lợi cho lúa sinh trưởng, phát triển. UBND các xã, thị trấn phối hợp với các HTXNN giải phóng đăng, đó, vật cản trên các sông do địa phương quản lý; tăng cường kiểm tra các cửa hàng kinh doanh vật tư nông nghiệp, đặc biệt là thuốc BVTV, phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm theo quy định của pháp luật.

Bệnh đạo ôn lá có khả năng lây lan và gây hại rộng trên các diện tích lúa xuân.

Trước tình hình bệnh đạo ôn lá có khả năng lây lan và gây hại rộng, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện đề nghị UBND các xã, các HTX NN trên địa bàn huyện đảm bảo đủ nước, chăm bón phân cân đối, đúng kỹ thuật, tạo điều kiện cho cây khoẻ, tăng khả năng chống chịu các đối tượng dịch hại. Phát động nông dân tăng cường kiểm tra đồng ruộng, theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết và bệnh đạo ôn lá trên đồng ruộng để có biện pháp phun trừ kịp thời khi tới ngưỡng (không phun thuốc tràn lan để bảo vệ môi trường và các loài thiên địch).

 Ông Phan Khuê Vương, Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp huyện khuyến cáo: “Đối với những ruộng bị bệnh đạo ôn lá, bà con nên dừng ngay việc bón các loại phân, đặc biệt là phân đạm, không được phun các chất kích thích sinh trưởng, phân bón lá và luôn giữ đủ nước trong ruộng từ 2-3cm. Tiến hành phun trừ bệnh đạo ôn lá trên những ruộng có tỷ lệ bệnh ³ 3 % số lá bằng một trong các loại thuốc đặc hiệu như: FuJi-one 40WP, Bump 650WP, Filia 525SE, Angate 75WP, Bamy 75WP,... Đối với những ruộng bị bệnh nặng phải phun kép, lần 2 cách lần 1 từ 5-7 ngày, trước khi phun thuốc cần loại bỏ các lá bị bệnh nặng đem tiêu huỷ rồi mới tiến hành phun thuốc, đồng thời đảm bảo phun thuốc ướt đều và kín mặt lá lúa”.

Các HTX nông nghiệp, cán bộ khuyến nông các xã thường xuyên phối hợp với cán bộ kỹ thuật của Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp, Phòng Nông nghiệp và Môi trường kiểm tra tình hình sinh vật gây hại trên đồng ruộng; hướng dẫn nông dân các biện pháp kỹ thuật để phòng trừ sâu bệnh kịp thời khi tới ngưỡng, đảm bảo an toàn và hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại do bệnh đạo ôn lá gây ra.

Ngoài bệnh đạo ôn, bà con cũng cần lưu ý một số đối tượng sâu bệnh như chuột, rầy, sâu đục thân 2 chấm, sâu cuốn lá nhỏ, bệnh khô vằn, bệnh bạc lá - đốm sọc vi khuẩn để có biện pháp phòng trừ kịp thời, hiệu quả, phấn đấu vụ đông xuân 2024-2025  đạt năng suất, chất lượng cao.

Diệu Hoa