Kim Sơn là địa bàn có rất nhiều sông ngòi, tổng chiều dài các con sông lên tới hơn 100 km. Ngoài sông Đáy, sông Càn, sông Vạc là 3 con sông có lượng phù sa lắng đọng lớn, góp phần quan trọng vào quá trình bồi tụ, lấn ra biển Đông hàng năm; dòng sông Ân chảy ngang qua trung tâm huyện và 13 xã, thị trấn gắn liền với cầu Ngói từ lâu đã là một trong những biểu tượng đặc trưng;Kim Sơn còn có sông Yêm, sông Cà Mau, sông Hoành Trực cùng với các sông nhánh là ranh giới giữa các xã, thị trấn...tạo thành một hệ thống sông ngòi dọc ngang, dày đặc. Từ xa xưa, trong lịch sử hình thành và phát triển của huyện, hệ thống sông ngòi bao gồm cả sông tự nhiên và sông nhân tạo nói trên có ý nghĩa như một công trình văn hóa, khoa học mà cho đến nay vẫn còn nguyên giá trị, vừa có tác dụng điều tiết, tưới tiêu nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, thuận lợi cho giao thông đường thủy, có tác dụng ngăn mặn, dự trữ nước ngọt, chống thoát lũ cho Kim Sơn và các huyện Yên Mô, Yên Khánh...vừa tạo nên vẻ đẹp trữ tình, khác biệt, hiếm có của một miền quê ven biển.

Lễ phát động phong trào toàn dân tham gia tổng vệ sinh môi trường

Tuy nhiên, những năm gần đây, tình trạng khá phổ biến là việc xây dựng, mở rộng những tuyến đường giao thông dọc hai bên các dòng sông, việc lấn chiếm, sử dụng trái phép lòng sông đã khiến cho chiều rộng các con sông ngày càng bị thu  hẹp; việc xả thải ra sông các loại chất thải từ sinh hoạt, từ hoạt động chăn nuôi của các hộ gia đình, các cơ sở sản xuất đã làm ô nhiễm môi trường, ách tắc dòng chảy, ảnh hưởng tới cảnh quan đô thị và nông thôn, giảm thiểu công năng của hệ thống tưới tiêu, ngăn mặn, chống thoát lũ dựa trên hoạt động thủy triều tự nhiên, gây nên những bức xúc xã hội, cử tri và nhân dân quan tâm, đã nhiều lần có ý kiến... Nguyên nhân cơ bản là do công tác quản lý nhà nước của chính quyền các cấp có phần buông lỏng, nhận thức củangười dân chưa đúng đắn và đầy đủ về công tác vệ sinh môi trường, về trách nhiệm giữ gìn cảnh quan, nhất là nét đặc trưng riêng có, tính năng đặc biệt của những con sông trên địa bàn huyện.
 
Đại hội Đại biểu Đảng bộ huyện khóa XXIII, nhiệm kỳ 2015-2020, đã xác định mục tiêu phát triển văn hóa xã hội đồng bộ với tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường, đề ra các nhóm giải pháp tương đối đồng bộ, như: “Phát triển nông nghiệp, nông thôn theo hướng bền vững, phù hợp với quá trình đô thị hóa và lộ trình xây dựng nông thôn mới, đi đôi với chú trọng giữ gìn, bảo tồn cảnh quan nông thôn và phát huy bản sắc, truyền thống đặc trưng của làng quê Kim Sơn”; “Coi trọng công tác thủy lợi nội đồng, nhất là hệ thống kênh mương tưới, tiêu - công trình của ông cha để lại”; “Đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức của nhân dân về công tác bảo vệ môi trường. Nghiêm túc thực hiện các quy định, kiểm tra, giám sát và có biện pháp xử lý nghiêm đối với công trình xây dựng, các phương tiện vận chuyển, các cơ sở sản xuất kinh doanh, dịch vụ gây ô nhiễm môi trường”;“...thường xuyên phát động phong trào toàn dân tham gia bảo vệ môi trường, vệ sinh đường phố, thôn, xóm, khu dân cư, làm sạch các dòng sông”...; Ban Thường vụ Huyện ủy đã ban hành Kết luận số 03-KL/HU, ngày 03/11/2016 về tiếp tục thực hiện Nghị quyết 04-NQ/HU, ngày 10/3/2011 của Ban Thường vụ Huyện ủy, nhiệm kỳ 2010-2015, về tăng cường lãnh đạo công tác quản lý vệ sinh môi trường và nước sạch.
 
Triển khai Nghị quyết của Đại hội và chỉ đạo của Huyện ủy, ngay từ đầu nhiệm kỳ, Hội đồng nhân dân huyện đã thông qua Đề án04/ĐA-UBND, ngày 13/12/2016 về thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt các xã, thị trấncủa huyện Kim Sơn giai đoạn 2017-2020, định hướng đến 2025 làm cơ sở thực hiện. Cùng với việc ban hành Kế hoạch số 120/KH-UBND, ngày 29/11/2016 về thực hiện Kết luận số 03-KL/HU, ngày 3/11/2016 của Ban Thường vụ Huyện ủy về việc tiếp tục thực hiện Nghị quyết 04-NQ/HU, ngày 10/3/2011 của Ban Thường vụ Huyện ủy, nhiệm kỳ 2010-2015, đưa nhiệm vụ bảo vệ môi trường là một trong những nội dung trọng tâm trong chương trình công tác hàng năm, hàng tháng, trong đó việc làm sạchcác dòng sông được xác định là nhiệm vụ cụ thể cần thực hiện,sớm có sự chuyển biến tích cực; chỉ đạo xây dựng phương án hoạt động của Trung tâm VSMTĐT huyện, thành lập HTX VSMT Đồng Tâm (thu gom rác thải các xã Tiểu khu 1 về  nhà máy xử lý rác thải xã Hồi Ninh), HTX thu gom rác thải và quản lý mặt nước Thành Đạt (thu gom vớt rác sông Ân từ Hùng Tiến đến Tân Thành), lắp đặt lò xử lý rác tại xã Kim Đông, dự thảo quy chế về bảo vệ môi trường trong hoạt động chăn nuôi, giết mổ gia súc, gia cầm trên địa bàn...,UBND huyện đã ban hành nhiều văn bản lãnh đạo quản lý, chỉ đạo, điều hành về công tác vệ sinh môi trường nói chung, làm sạch các dòng sông nói riêng.
 
Đặc biệt, UBND huyện đã có Quyết định số 582/QĐ-UBND, ngày 26/2/2018 về việc ban hành Quy chế quản lý các dòng sông trên địa bàn huyện Kim Sơn, thống nhất nguyên tắc tổ chức quản lý các dòng sông trong việc khai thác, sử dụng nguồn tài nguyên nước, các nguồn tài nguyên thiên nhiên khác, bảo vệ môi trường và chống lấn chiếm lòng sông; với các mục tiêu quản lý cụ thể như: không để hiện tượng có các vật cản trên sông, không xây dựng các công trình lấn chiếm trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi, không xây cầu, cống mới tự phát qua sông; không để nguyên vật liệu xây dựng, luồng, tre, nứa hai bên bờ sông Ân; không để xảy ra tình trạng đổ chất thải sinh hoạt, chất thải xây dựng, xả nước thải chưa qua xử lý trực tiếp xuống các dòng sông, nghiêm cấm hoạt động chăn nuôi trên sông, sử dụng công cụ kích điện để khai thác thủy sản.
 
Thực hiện Kế hoạch số 123/KH-UBND,về việc giải tỏa các trường hợp lấn chiếm lòng sông Ân, đoạn từ Xuân Thiện đến xã Ân Hòa; Quyết định số 6263/QĐ-UBND, ngày 31/10/2017 về việc thành lập tổ công tác để kiểm tra, đôn đốc, xác định các trường hợp vi phạm lấn chiếm đất ảnh hưởng tới dòng chảy; Kế hoạch số 138/KH-UBND, ngày 9/11/2017 của UBND huyện về mở đợt cao điểm giải quyết vi phạm hành lang ATGT, trật tự công cộng và vệ sinh môi trường, UBND các xã Xuân Thiện, Chính Tâm, Chất Bình, Hồi Ninh, Kim Định, Ân Hòa đã rà soát các trường hợp vi phạm, tổ chức vận động, ký cam kết tự giải tỏa,xây dựng phương án xử lý vi phạm hành chính, cưỡng chế đối với các hộ cố tình vi phạm. Triển khai công văn số 34/UBND-NN&PTNT, ngày 09/01/2018 của UBND huyện, các xã Hùng Tiến, Quang Thiện, Đồng Hướng đã triển khai việc giải tỏa lấn chiếm lòng kênh sông Yêm. Các xã, thị trấn đồng loạt tổ chức nạo vét lòng sông Ân từ nguồn ngân sách xã, thực hiện phân đoạn sông theo địa bàn để quản lý vệ sinh môi trường; tổ chức tổng vệ sinh môi trường, thu gom chất thải rắn trên sông; mở chiến dịch khơi thông cống rãnh, mở rộng dòng chảy, làm sạch nguồn nước.
 
Công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, vận động người dân tích cực tham gia công tác quản lý, bảo vệ các dòng sông, không vứt bừa bãi vỏ bao bì, thuốc bảo vệ thực vật ra môi trường nhất là trên các dòng sông...được tăng cường với nhiều hình thức. Hai bên bờ sông Ân, nhiều pano tuyên truyền đã được dựng lên với khẩu hiệu: "Hãy bảo vệ dòng sông tươi đẹp", "Dừng xả rác xuống dòng sông", "Bảo vệ môi trường là trách nhiệm của toàn xã hội"...
 
Công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định của pháp luật về vệ sinh môi trường và xử lý các phế thải trong sản xuất đối các tổ chức, cá nhân sản xuất kinh doanh, chế biến nông sản, thủy sản được tăng cường hơn. Nội dung bảo vệ môi trường, bảo vệ hành lang các dòng sông được đưa vào hương ước của các thôn, xóm, khối, phố; là một trong những tiêu chí đánh giá, xếp loại kết quả hoạt động hàng năm của khu dân cư. Năm 2017 và quý I/2018, 17 trường hợp xả chất thải sản xuất trực tiếp ra môi trường bị phát hiện, đã xử lý và yêu cầu biện pháp khắc phục.
 
Nhìn chung, nhiệm vụ bảo vệ môi trường, việc quản lý và bảo vệ các dòng sông thời gian qua đã được các cấp, ngành trong huyện tập trung, có bước chuyển biến, nhân dân phấn khởi, đồng tình ủng hộ, hưởng ứng thực hiện chủ trương của huyện; cảnh quan môi trường trên các dòng sôngđược cải thiện, lòng sông sạch sẽ, thông thoáng hơn, hiện tượng bèo bồng, rác trôi sông giảm thiểu đáng kể, không còn như trước nữa, ý thức người dân trong bảo vệ môi trường từng bước nâng lên.Song, bên cạnh những kết quả bước đầu khá tích cực, việc giải tỏa những vi phạm lấn chiếm lòng sôngcòn chậm, nhiều trường hợp người dân đã cam kết giải tỏa nhưng đến thời hạn chưa tự giác tháo dỡcông trình vi phạm;nhiều trường hợp vi phạm tồn tại từ lâu, cố tình không chấp hành; việc lấn chiếm lòng sông, chặn lòng sông để chăn nuôi gia cầm vẫn diễn ra; hiện tượng người dân điềm nhiên coi các dòng sông là nơi thuận tiện để xả rác thải,nước thải sinh hoạt và sản xuất ra sông vẫn còn;các trường hợp vi phạm nhiều nhưng số vụ việc đã xử lý vẫn còn ít, xử lý chưa triệt để, chưa có tác dụng răn đe,cảnh báo, ngăn ngừa; nhận thức của một số khá đông người dân vẫn còn hạn chế, tùy tiện, thậm chí cố tình; hương ước thôn, xóm, khối, phốchưa thể hiện được tính cam kết, giám sát và đấu tranh trong cộng đồng dân cư về những vi phạm, đấu tranh ở mỗi cá nhân còn nhỏ lẻ, bột phát; sự vào cuộc của hệ thống chính trị ở nhiều cơ sở chưa cao, công tác quản lý nhà nước khá nhiều nơi còn yếu kém, buông lỏng,cá biệt còn có chính quyền cơ sở chưa quyết tâm, chưa quyết liệt trong việc triển khai thực hiện, ngại va chạm, né tránh, không giải quyết triệt để; vai trò củacác tổ chức đoàn thể còn mức độ trong vận động đoàn viên, hội viên, phát động phong trào còn hình thức, thiếu tính thiết thực; công tác kiểm tra, đôn đốc còn thiếu thường xuyên, sâu sát; công tác tuyên truyền, vận động chưa liên tục, chưa đa dạng các hình thức và phương pháp, chưa đủ thấm sâu, lay động, làm thay đổi thói quen, ý thức hệ của cán bộ, đảng viên và nhân dân.
 
Để thực hiện mục tiêu Đại hội Đại biểu Đảng bộ huyện khóa XXIII, nhiệm kỳ 2015-2020 đã đề ra, trong thời gian tới, đòi hỏi các cấp, các ngành và nhân dân toàn huyện cần quyết tâm, nỗ lực nhiều hơn nữa. Các cấp ủy cần quan tâm, tập trung, quyết liệt trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo; đưa nội dung trên vào sinh hoạt chuyên đề hàng tháng trong sinh hoạt chi bộ; nêu cao tính tiền phong gương mẫu của đảng viên tại cơ quan, đơn vị, khu dân cư.UBND huyện chỉ đạo chính quyền các cấp, các đơn vị có liên quanthực hiện nghiêm túc các văn bản đã ban hành; tăng cường công tác quản quản lý, phân định rạch ròi ranh giới, trách nhiệm quản lý từng dòng sông, bờ sông cho từng đơn vị, thực hiện nghiêm quy chế quản lý các dòng sông đã ban hành, chặt chẽ và thường xuyên trong việc phối hợp; xây dựng phương án, lộ trình, kiên quyết giải tỏa các trường hợp đã vi phạm lấn chiếm lòng sông, không để xảy ra tình trạng lấn chiếm mới; đồng thời,tăng cường kiểm trachính quyền cơ sở về trách nhiệm, sự chủ độngtrong việc ngăn chặn các hoạt động trái phép trên các dòng sông, tính kịp thời vàthái độ kiên quyếttrong việc xử lý đối với những trường hợp vi phạm, gắn với đánh giá chấm điểm thi đua hàng tháng; chỉ đạo bổ sung hương ước những vấn đề cụ thể trong vệ sinh môi trường và bảo vệ các dòng sông; tăng thời lượng, đa dạng hình thức, nội dungtuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng nhằm nâng cao ý thức của mỗi người dân, cộng đồng dân cư trong việc giữ gìn, đấu tranh bảo vệ môi trường, bảo vệ những dòng sông quê hương... MTTQ và các đoàn thể nâng cao vai trò trong việc tuyên truyền, vận động đoàn viên, hội viên theo các đối tượng với những hình thức hiệu quả, xây dựng và thực hiện chương trình giám sát, phản biện xã hội trong công tác vệ sinh môi trường và bảo vệ các dòng sông...Các trường học cần nghiên cứu, đưa thêm nội dung về bảo vệ môi trường, bảo vệ các dòng sông trong chương trình sinh hoạt, phối hợp với các xã tổ chức những hoạt động để tập thể học sinh lao động vệ sinh theo định kỳ cuối tuần vừa góp phần rèn luyện thân thể, vừa xây dựng ý thức, thói quen, trách nhiệm với vệ sinh môi trường cho thế hệ trẻ...
 
Tình trạng vệ sinh môi trường nói chung, các dòng sông nói riêng như hiện nay suy cho đến cùng đều là do mỗi người dân chúng ta. Chung tay góp sức bảo vệ môi trường, bảo vệ dòng sông quê hương cũng không phải của ai khác mà là chính trách nhiệm của toàn xã hội và mỗi người, là nét văn hóa, việc làm cụ thể, thiết thực nhất để góp phần bảo vệ cuộc sống của chính mình và cộng đồng,cho hiện tại và tương lai nhằm gìn giữ vẻ đẹp quê hương, xây dựng Kim Sơn thực sự là vùng đất giàu đẹp và tiến bộ./.
 
Đồng chí : Nguyễn Hoàng Hà

TUV, Bí thư HU, Chủ tịch HĐND huyện