Phát huy truyền thống hiếu học, những năm qua phong trào khuyến học, khuyến tài, xây dựng dòng họ học tập luôn được dòng họ Vũ, thôn Thủ Trung, xã Kim Chính quan tâm thực hiện. Qua đó, góp phần lan tỏa sâu rộng phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng. Đây cũng là một trong những Dòng họ học tập kiểu mẫu, đi đầu trong công tác khuyến học, khuyến tài trên địa bàn xã Kim Chính nói riêng và huyện Kim Sơn nói chung.

Sử sách ghi chép lại: Khởi tổ họ Vũ tại thôn Thủ Trung, xã Kim Chính gắn liền với lịch sử hình thành và phát triển của huyện Kim Sơn. Cách đây 195 năm, Thủy tổ dòng họ Vũ đã chiêu dân đến khai hoang lập nên thôn Thủ Trung, xã Kim Chính ngày nay. Trải qua 9 đời con, cháu. Hiện dòng họ Vũ, thôn Thủ Trung có 121 hộ/312 nhân khẩu, trong đó, số con em đang trong độ tuổi đi học là 47 cháu.

Ban Khuyến học dòng họ Vũ, thôn Thủ Trung giới thiệu về truyền thống hiếu học cho các con, cháu noi theo.

Ông Vũ Toàn Thắng, Trưởng Ban Khuyến học dòng họ Vũ cho biết: Từ xa xưa các bậc tiền nhân của dòng họ Vũ luôn quan tâm răn dạy con cháu phải chịu khó học bởi “Nên thợ, nên thầy nhờ có học. No cơm, ấm áo bởi hay làm” nên việc trân quý sự học của con em trong dòng họ đã có từ lâu trong truyền thống của gia tộc và được gìn giữ, tiếp nối qua bao thế hệ. Trong họ thời nào cũng có người đỗ đạt, thành danh trên con đường học vấn. Năm 2008, Ban Khuyến học dòng họ Vũ được thành lập đã phát huy vai trò trong việc bồi đắp, lan tỏa truyền thống hiếu học của dòng họ.

Dòng họ Vũ, thôn Thủ Trung duy trì lớp học luyện chữ và lớp Tiếng Anh miễn phí.

Ban Khuyến học dòng họ Vũ có 3 thành viên, là những người có uy tín trong dòng họ, nêu cao tinh thần, trách nhiệm, tâm huyết với công tác khuyến học, khuyến tài. Khi được dòng họ tín nhiệm cử vào Ban Khuyến học, các thành viên nắm bắt tâm tư, tình cảm, khích lệ sự ham học của con cháu trong dòng họ, tuyên truyền truyền thống hiếu học của cha ông. Qua đó, khơi dậy ở con cháu lòng tự hào, ý chí quyết tâm vượt khó, tự giác học tập, rèn luyện để trở thành người có ích cho xã hội. Ban Khuyến học dòng họ cũng xác định muốn hoạt động khuyến học phát triển mạnh cần phải xây dựng quỹ làm nguồn lực để khuyến học, khuyến tài cho các con cháu. Phát huy sức mạnh nội lực của các thành viên trong dòng họ, Ban Khuyến học họ Vũ đã động viên con cháu trong họ tích cực đóng góp ủng hộ xây dựng quỹ khuyến học. Hiện Quỹ khuyến học của họ Vũ, thôn Thủ Trung có trên 200 triệu đồng. Nguồn quỹ dành cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn vay để đóng học phí học vào các trường chuyên nghiệp, thời hạn vay từ 5-6 năm và dành để khen thưởng cho con em đạt nhiều thành tích trong học tập từ bậc học Mầm non đến trên Đại học. Mức thưởng quy định từ 100.000 đồng đến 2 triệu đồng tùy thuộc vào thành tích học tập của các cháu. Hằng năm, hoạt động khen thưởng cho con cháu trong họ được Ban khuyến học tổ chức vào ngày 12/6 (âm lịch) - ngày giỗ cụ Thủy tổ dòng họ.

Các gia đình trong dòng họ luôn quan tâm xây dựng gia đình học tập.

Tiếp nối truyền thống ông cha, hưởng ứng phong trào xây dựng dòng họ học tập, gia đình học tập, các gia đình trong dòng họ Vũ luôn quan tâm, đâu tư nuôi dạy con cháu chăm ngoan, học giỏi. Để có nhiều hình thức khuyến khích con cháu học tập, dòng họ Vũ đã vận động con, cháu là giáo viên đang giảng dạy tại các trường học trên địa bàn huyện tổ chức dạy học miễn phí. Từ năm 2003 đến nay, dòng họ Vũ đã duy trì 1 lớp học luyện chữ đẹp và luyện đọc vào dịp hè cho trẻ bước vào lớp 1 với sĩ số 35-40 cháu. Đến năm 2015 mở lớp dạy Tiếng Anh cho học sinh cấp 1, cấp 2 với sĩ số hơn 20 cháu. Ban đầu các lớp học miễn phí chỉ dành riêng cho con cháu họ Vũ, nhưng hiện nay các lớp học đã tạo điều kiện để các em học sinh ởthôn Thủ Trung có nhu cầu đều có thể tham gia, qua đó góp phần lan tỏa tinh thần hiếu học và phong trào khuyến học tại địa phương.

Hàng năm tổ chức lễ vinh quy bái tổ cho các Tiến sĩ và người được phong hàm cấp tướng trong quân đội; giao lưu văn hóa vào tối 30 Tết để chiếu phim, giới thiệu những tấm gương hiếu học, vượt khó lập nghiệp của dòng họ. Qua đó, nhắc nhở, giáo dục thế hệ sau học tập, noi theo. Đồng thời, phát động phong trào “Gia đình phổ cập Đại học”; 100% các gia đình trong dòng họ ký cam kết thực hiện quy ước học tập, xây dựng gia đình học tập, công dân học tập.

Với những cách làm sáng tạo, linh hoạt của dòng họ Vũ, thôn Thủ Trung đã tạo nên không khí thi đua sôi nổi đến mỗi cá nhân, mỗi gia đình trong dòng họ về thực hiện phong trào xây dựng gia đình, dòng họ, cộng đồng học tập. Hiện, dòng họ có 65 cử nhân, 12 Thạc sĩ, 4 Tiến sĩ, 1 Thiếu tướng, 35 giáo viên các cấp học; 6 gia đình phổ cập Đại học.

Cùng với công tác khuyến học, khuyến tài, các gia đình trong dòng họ Vũ, thôn Thủ Trung đã tích cực tham gia các hoạt động vì cộng đồng, bảo vệ môi trường, động viên, khuyến khích tài năng để các con cháu phấn đấu vươn lên trong học tập, nâng cao trình độ, phát triển kinh tế gia đình. Con cháu học hành thành đạt, đời sống kinh tế nhiều gia đình trong dòng họ được cải thiện rõ rệt, xóa được 7/12 hộ nghèo. Trong dòng họ không có trường hợp nào mắc tai tệ nạn xã hội.

Đánh giá cao về tinh thần hiếu học, cùng những cách làm sáng tạo, linh hoạt của dòng họ Vũ, thôn Thủ Trung trong công tác khuyến học, khuyến tài, ông Đỗ Văn Hoành, Chủ tịch Hội Khuyến học xã Kim Chính cho biết: Những năm qua, dòng họ Vũ đã có nhiều hoạt động sôi nổi và bề dày kinh nghiệm trong công tác khuyến học khuyến tài. Dòng họ luôn quan tâm, chú trọng thực hiện tốt công tác khuyến học, khuyến tài, góp phần thúc đẩy phong trào học tập của con cháu cũng như phong trào thi đua lao động, sản xuất của các thành viên trong dòng họ. Đây là "Dòng họ học tập” tiêu biểu, kiểu mẫu, góp phần lan tỏa tinh thần hiếu học và phong trào khuyến học tại địa phương.

Với những kết quả đạt được trong công tác khuyến học, khuyến tài, nhiều năm qua dòng họ Vũ, thôn Thủ Trung được các cấp khen thưởng: Năm 2011 và năm 2013 được Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam tặng Bằng khen dòng họ hiếu học; Hội Khuyến học tỉnh Ninh Bình tặng Bằng khen dòng họ khuyến học tiêu biểu giai đoạn 2007 – 2010 và bức trướng “Dòng họ Khuyến học” năm 2013; Ban vận động xây dựng dòng học học tập huyện Kim Sơn tặng bức trướng Dòng họ họ tập tiêu biểu giai đoạn 2014 – 2023; UBND xã Kim Chính khen thưởng dòng họ học tập tiêu biểu giai đoạn 2026 – 2020.Đây cũng là một trong những mô hình dân vận khéo tiêu biểu trên địa bàn huyện được lựa chọn ghi danh trong cuốn sách 100 mô hình, điển hình “Dân vận khéo” tiêu biểu trên địa bàn tỉnh Ninh Bình, giai đoạn 2021-2025.

Nguyễn Chinh